مقایسه ناحیه cp-utr در جدایه های ویروس موزائیک رگه ای گندم در گندم و علف های هرز

از میان ویروس هایی که در گندم تولید موزائیک می کنند، ویروس موزائیک رگه ای گندم (wheat streak mosaic virus, wsmv) در سطح جهان گسترده ترین و شایع ترین است. در شرایط فارس علف هرز دژگال (echinochloa colonum) مهمترین میزبان ویروس و کنه در مزارع هست. گاهی آلودگی دژگال به این ویروس در داخل مزارع ذرت به صد در صد نزدیک می شود. درباره نقش علف هرز دژگال در اپیدمیولوژی و پایداری wsmv در ایران اطلاع دقیقی در دست نیست. در تحقیق حاضر نقش میزبان با مطالعه اثر میزبان در تفاوت های ترادف نوکلئوتیدی، گامی در جهت روشن شدن اپیدمیولوژی wsmv برداشته خواهد شد. به این منظور نمونه های گندم و دژگال دارای علائم آلودگی از مناطق مرودشت و سعادت شهر استان فارس جمع آوری و پس از تشخیص wsmv در آنها به روش indirect elisa به عنوان منبع ویروس برای مطالعات مولکولی و بیولوژیکی مورد استفاده قرار گرفتند. از این دو منبع به گندم سالم و دژگال سالم به صورت serial passage مایه زنی شد. از ویروس موجود در مراحل مختلف مایه زنی شده به منظور تعیین ترادف بخشی از ناحیه cp در ژنوم ویروس ابتدا آر.ان.ای ویروس با استفاده از mrna capture kit به دام انداخته شد. cdna بدست آمده با استفاده از جفت آغازگر های اختصاصی ws15f,ws15rو ws16f,ws16r تکثیر شد. قطعات تکثیر شده در داخل پلاسمید ptz57r/t وارد و به سویه dh5α باکتری e. coli انتقال داده شد و همسانه سازی انجام گرفت. پلاسمید همسان سازی شده استخراج و ترادف قطعه وارد شده تعیین گردید. در بررسی دیگر به منظور مطالعه تفاوت wsmv مناطق گرمسیر با جدایه های مناطق معتدل و در جهت پاسخ به این سوال که آیا فقدان قطعه 42 نوکلئوتیدی در ویروس واقع در مناطق گرمسیر مربوط به شرایط اقلیمی است یا نه. از مناطق دزفول و بهبهان استان خوزستان نمونه برداری و از بهبهان گندم و از دزفول گندم و علف هرز poa sp. دارای علائم آلودگی جمع آوری شد. ضمن مایه زنی به گندم سالم رقم مرودشت در گلخانه آزمایش های مذکور بر روی نمونه های جمع آوری شده از خوزستان انجام گرفت. شایان ذکر است از جفت آغازگر های اختصاصی ws13f,ws2r و ws1f,ws2r برای تکثیر wsmv جدایه های خوزستان استفاده شد. در بررسی های انجام شده بر روی جدایه های فارس هیچ تفاوتی بین ترادف های آمینواسیدی ویروس در مراحل مختلف مایه زنی ویروس مشاهده نشد. این نشان دهنده آن است که اثر میزبانی وجود ندارد. wsmv در میزبان گندم همان wsmv در میزبان دژگال می باشد و صفات ویروس در این دو میزبان ثابت بوده و تغییر نکرده است. بدین ترتیب علف هرز دژگال می تواند در پایداری wsmv در خارج از فصل زراعی و در غیاب میزبان زراعی گندم نقش و اهمیت داشته باشد. بررسی های انجام گرفته بر روی جدایه های خوزستان نشان دهنده فقدان قطعه 42 نوکلئوتیدی است. این بررسی دستاورد های گذشته را در خصوص جدایه های خوزستان تائید می کند. همچنین فقدان این قطعه در ژنوم wsmv موجود در گندم رقم مرودشت مایه زنی شده توسط گندم آلوده بهبهان قابلیت انتقال مکانیکی این جدایه را ثابت می نماید. وجود این جدایه در گیاه زراعی گندم و علف هرز در یک منطقه (دزفول) ظاهرا قابلیت انتقال با کنه ناقل را نیز نشان می دهد. فقدان این ترادف در سویه الباتان از مکزیک و بهبهان و نیز ویروس پیسک بافت مرده یولاف( onmv) نشان می دهد که ناحیه مزبور برای ایجاد شکاف بسیار حساس است.